17 Nisan 2009 Cuma

Damacana ve Pet Şişelerin Altındaki Numaralar


Geçen gün annemle konuşurken bana pet şişelerin altında numaralar olduğundan bahsetmişti. Hatta konuşmamızın arasında kanserde geçince araştırmak farz oldu.Zaten sağlıklı bir ömür geçirmemiz imkansız gibi bişey oldu.Nekadar dikkat etsekte takip edemez olduk.Katkı maddeleri,hormonlar,küresel ısınma kuraklık derken felaket haberleri hızla kulağımız çalınmaya başlandı Allah bilir ama bunlardan gitmezsek kesin keneden gidicez öbür tarafa..
Evlatlarımıza bırakacak artık pek bişey kalmadı gibi bu kadar karamsar olmak doğru değil biliyorum ama bir anne olarak önce kötüler geliyor aklıma..
Su hijyeni sitesinden okuduğum yazıyı aynen sizlerle paylaşıyorum.



1988 yılında yapılan uluslararası bir düzenlemeyle suların, yiyecek ve içeceklerin konduğu plastik kaplar birden yediye (1-7) kadar numaralandırılmaktadır. Bu numaralar genellikle şişelerin tabanında üçgen şeklindeki geridönüşüm ambleminin içine yazılmaktadır.


Bu numaralar plastik şişenin hangi hammadde kullanılarak üretildiğini göstermektedir. Yine bu numaranın yer aldığı geridönüşüm işaretinin hemen yakınlarında, genellikle şişenin üretiminde kullanılan plastiğin tipini gösterir bir kısaltma daha bulunmaktadır. Örneğin PET veya PETE kısaltmasını gördüğünüzde şişenin üretiminde polyethylene terephtalate kullanıldığını anlayabiliriz. Bu maddeden üretilen şişeler 1 sayısı ile numaralandırılırlar. Bu numaraların anlamı aşağıda sıralanmıştır:


1 numara --> PET veya PETE (polyethylene terephtalate)
2 numara --> HDPE (high density poly ethylene)
3 numara --> PVC (poly vinyl chloride)
4 numara --> LDPE (low density polyethylene)
5 numara --> PP (polypropolene)
6 numara --> PS (polystyrene)
7 numara --> Diğer (yukarıdaki sınıflamaya girmeyen diğer plastik türlerinin genel sınıflamasıdır).


Üzerinde her hangi bir numara olmayan plastik şişelerin hepsi 7 numara olarak kabul edilir. Bunların üretiminde akrilik, polikarbonat veya daha farklı malzemeler kullanılmış olabilir. Yine bu kaplar tek bir madde yerine birden fazla maddenin karışımıyla üretilmiş de olabilirler.
[Yukarıdaki numaralandırma sistemi ile ilgili ayrıntılı bir çizelge kitap ve doküman bölümümüze eklenmiştir - moderator]

Bu tür maddelerden yapılan plastik kapların içine konulan suların sağlığa zarar var mıdır?

Her ürün için sağlık etkisine yönelik ayrıntılı bilgi bulunmamakla birlikte bazı şişeler hakkında aşağıdaki bilgiler verilebilir:

7 Numaralı Şişeler

Bazı araştırmalar polikarbonat şişelerden, içlerinde bulunan sıvıya bisphenol-A (BPA) adı verilen kimyasal bir maddenin geçebileceğini saptamışlardır. Bu madde östrojen adı verilen hormonun etkilerini taklit edebilen bir maddedir. Deney hayvanlarında gerçekleştirilen çalışmalar BPA’nın üreme sistemi üzerinde olumsuz etkileri olabileceğini göstermiştir. BPA deney hayvanlarında sperm sayılarının azalmasına neden olmakta ve meme dokusunda meme kanserinin erken dönemlerine benzer değişikliklere neden olmaktadır. Bu araştırma her ne kadar sıçan ve farelerde gerçekleştirilmiş olsa da insanlarda da benzeri sonuçlarının olabileceği ileri sürülmektedir. Ancak burada etkiyi ortaya çıkaran dozun plastik kaptan içeceğe geçen dozla karşılaştırılması ve dozun çok az olduğu durumlarda uzun süreli maruz kalmanın benzer etkileri oluşturup oluşturmayacağı açık değildir. Suya BPA geçişine neden olabileceği tespit edilen polycarbonate hammaddesi 7 ile numarandırılan şişelerde bulunabilir, ancak yukarıda da açıklandığı gibi 7 numaralı şişeler mutlaka polikarbonat içermek zorunda değillerdir, ve ilk 6 numara türüne uymayan farklı bir malzemeden de yapılmış olabilirler.

1 Numaralı Şişeler

1 numara ile işaretlenmiş şişeler her zaman için tek kullanımlık olan şişelerdir. Bunlar hiçbir şekilde yeniden kullanılmamalı ve boşalmalarını takiben geri dönüşüm kutularına atılarak bertaraf edilmelidirler.

3 Numaralı Şişeler

Yukarıda sayılan grup içerisinde kesin olarak içeceklerin saklanması amacıyla kullanılmaması önerilebilecek ürün grubu 3 nolu, yani polivinil klorürden elde edilen PVC şişelerdir. Normalde de PVC’nin bu amaçla kullanımına izin verilmemektedir. PVC’nin üretim, kullanım ve bertarafı sırasında çevreye dioksin (dioxin) yayıldığına dair bulgular vardır. Dioksin insan ve hayvanların yağ dokusunda birikmektedir. Kanserojen (kansere neden olan) olarak bilinen dioksin aynı zamanda vücudumuzun hormonal sistemini etkileyerek üreme fonkiyonlarını ve bağışıklık sistemini hasara uğratabilir.

Yukarıda sayılan olası zararlardan korunmanın başında mümkün olduğunca plastik kapların kullanımından kaçınmak gelir. Ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda da üretici firmaları daha sağlıklı ürünler üretmeleri konusunda yönlendirecek uygulamalara gidilmelidir. Örneğin su damacanasının altında 7 işaretini gördüğünüzde bu şişenin hangi üründen yapıldığını firmadan bildirmesini isteyebiliriz. Yine küçük plastik şişelerde su aldığınızda bunların tek kullanımlık olduğunu hatırlamamız ve şişe boşaldığında farklı bir sıvıyı depolamak için kullanmamamız gerekir.


Doç.Dr. Recai OĞUR

8 yorum:

  1. yazıyı okuyunca plastik'i hayatımızadn çıkarmanın bi yolu varmı diye düşündüm ama biliyorumki yok.mümkün olduğukadar cam ve çelik'e yönelmenin bi yolunu bulmamız gerekiyo bence..acaba bir yığın para verilen tupperware malzemeler nisbeten daha mı iyidir yoksa plastik yinede plastikmidir?

    YanıtlaSil
  2. Aynen sana katılıyorum plastik hayatımız vazgeçilmezi olmamalı..
    Tupperware hakkında pek bi bilgim yok ama bana yeni araştırma konusu oldu :)

    YanıtlaSil
  3. teşekkür ederim yorum için.sen de harika bir yazı paylaşmışsın bizimle..

    YanıtlaSil
  4. Hiç duymamıştım gerçekten.Araştırınca insan ,önemli bilgilerle karşılaşıyor.Bizi bilgilendirdiğiniz için,paylaşımınız için teşekkürler..

    YanıtlaSil
  5. Defneyle birlikte ve mosquito ziyaretleriniz için teşekkürler.
    Benimde hiç aklıma gelmezdi plastik şişelerin altına bakmak ama daha kim bilir neler var bakmamız gereken..

    YanıtlaSil
  6. Tupperware hakkında yeni bilgi edindiniz mi? çünkü bu konuyu çok merak ediyoruz teşekkürler...

    YanıtlaSil
  7. tupperware kaplar hakkındaki son durumu ben de merak ediyorum. mehveş evin'in yazısından sonra sanırım evdeki plastikleri tamamen yok edeceğim...

    YanıtlaSil
  8. arkadaşlar illaki tupperware mı geliyor aklınıza, en çok su tüketiminde kullandığımız damacanalrı bir düşünün... mutlaka sua rıtma yöntemine geçmeli ve e-spring kullanmalıyız.

    YanıtlaSil